Haur-hezkuntzarako abesti bilduma

Haur-hezkuntzan erabiltzen ditudan abestiak denborarekin poliki antolatu ditut eta material guztia (fitxak, audioak eta bideoak) WIX honetan bildu ditut modu deskargarrian eduki ahal izateko. Den-denak ez daude, baina gehiengoak behintzat bai. 

Niri gauzak horrela biltzea oso erosoa iruditzen zait eta interesgarria ala lagungarria zaizuelakoan ere partekatzen dizuet.

Vivaldiren udaberria

Aurten udaberria eskolan ospatuko dugu eta haur-hezkuntzan Vivaldiren musikaren eskutik biziko dugu! Lehenengo, ipuin hau entzungo dugu:

Ikusi ondoren, dramatizazio bat egingo dugu ipuineko pertsonaiak bihurtuz. 

AUDIOA

Entzunaldia ongi jarrai dezaten marrazkiak erakutsiko dizkiet, horrela jakingo dute doinu bakoitzean zer bihurtu beharko duten. 

Lorea gai nagusia izango da eta gai nagusiko doinuarekin hau kantatuko dugu:

Udaberria heldu da,

dena kolorez jantzi da 

zelaiak esnatu dira (BIS)

Txoritxoek adarretan

abesten dute goizero,

bizitza berritzen ari da. (BIS)

Hurrengo jardueran, ikasle bakoitzari pertsonaiak banatuko dizkiet  margotu ditzaten, eta geroago, egindako marrazkiak beste entzunaldi batean erabiliko ditugu. Kasu honetan dramatizatu beharrean, entzundako doinuaren arabera marrazkiak altsatu-erakutsi beharko dituzte.

Musika-tresnak ere erabiliko ditugu. Musikaren doinu bakoitza ongi barneratuta dutenez ikasleak lau taldetan banatuko ditut. Talde bakoitzak pertsonai bat izango da:

1. Lorea (kaskabilo)
2. Txoria (pandereta)
3. Ibaia (marakak)
4. Tximeleta (triangelua)

Entzunaldia bi alditan lantzen dugu. Lehenengoan, marrazkiak erakutsiko diet, baina bigarren aldian marrazki gabe egingo dugu. Doinua jarraituz, ikasle bakoitzak jakin beharko du noiz jo behar duen.

Bukatzeko, entzunaldia oso landuta dagoenez, marrazki hauek ordenatu ditzakete (denon artean talde handian, ikasle bakoitzari fitxa emanez...)

Idazketa ez-konbentzionala landu dezakegu ere musikograma hau jarraituz:

Bideo honi jarraituta esku-jolas bat burutu dezakete:

Eta azkenik, jolas hauek ordenagailuan egin ditzakegu:

Konpositoreen biografiak: klasizismotik erromantizismora.

Bigarren hiruhileko honetan konpositoreen aurkezpenekin jarraitu dugu eta hauek izan dira ezagutu ditugunak: Francesca Caccini, Beethoven, Paulina Duchmbge, Modest Mussorgsky, Johannes Bramhs, Felix Mendelssohn eta Clara Schumann.

Lan bikaina neska-mutilak!

LH6B

LH 6A

Musika-mintzairako ariketa interaktiboak

Hementxe bildu ditudan ariketa interaktibo hauek Ainhoa Sukia eta Ana Huarte (Doremi musika bizi) sortutakoak dira. Musika-mintzairako hainbat kontzeptu errepasatzeko eta finkatzeko oso baliagarriak dira.  Material askoz gehiago sortu badute ere, lehen-hezkuntzarako niretzat egokienak direnak jarri ditut: noten izenak, konpasak identifikatu, diktaketa melodikoa eta irudi musikalak. 

Mila esker egileei, Ainhoa Sukia eta Ana Huarte!

NOTEN IZENAK

Iturria: Ainhoa Sukia

Iturria: Doremi Musikabizi

DIKTAKETA MELODIKOA

Iturria: Ainhoa Sukia

2/4 - 3/4 KONPASAK IDENTIFIKATU

Iturria: Doremi Musikabizi

3/4 - 4/4 KONPASAK IDENTIFIKATU

2/4 - 3/4 - 4/4 KONPASAK IDENTIFIKATU

Iturria: Ainhoa Sukia

IRUDI MUSIKALAK ETA HAIEN ISILTASUNAK

Iturria: Doremi Musikabizi

Emakumearen eguna eta Goya Sariak

Uste dut ez dagoela modurik onena Emakumearen eguna ospatzeko. Zorionak Maite Arroitajauregi eta Aranzazu Calleja. Zoragarriko lana eta merezitako errekonozimendua!

Goya saria jatorrizko musika onenagatik!

 DOCENOTAS.COM artikuloa

Luzapen ikurra: Puntutxoa

Puntutxoa irudi musikal baten eskuinaldean jartzen da eta irudi horren iraupen erdia gehitzen dio. 

Hitz gutxitan azaldutako kontzeptu honek askotan buruhausteak sortzen ditu oso gai abstraktoa delako eta ikasle batzuei asko kostatzen zaie bai alde teorikoa bai praktikoa ulertzea. Nik behintzat hori azaltzeko garaian ikasle batzuk galtzen direla sentitzen dut, eta buruhauste horren ondorioz kanta hau sortu dut. Oso abesti sinplea da baina helburua zehatza dauka: erritmo herren hori sentitzea eta ongi barneratzea. Ea baliagarria den!

Danborradako marrazkiak

Danborradako marrazki pare bat partekatzen dizkizuet. Umeena orain dela hiru urtekoa da, zaldiena aldiz labetik berri-berri aterata!

Konpositoreen lehenengo biografiak

6. mailako ikasleek ikasturte osoan zehar gizon-emakume konpositore batzuen bizitza eta garai historikoa ezagutzen ari dira.

Lana nirekin prestatzen dute eta gutxi-gorabehera saio bakoitzean ikasle baten aurkezpena ikusten dugu. Hasierako 10 minutuak erabiltzen ditugu horretarako. Momentuz, Erdi Aroan hasi eta Barrokoan bukatu dugu eta bidean Kassia, Alfontso X. "Jakintsua", Hildegard von Bingen, Juan de Antxieta, Franccesca Caccini, Bach, Kalam eta Palestrina izan dira ezagutu ditugunak.

LH6A

LH 6B

OPENSHOT doako bideo editorea

 Askotan galdetu didazue ze programa erabiltzen dudan nire bideoak sortzeko, baina erabiltzen dudana ordainketaren bidezkoa denez ezin izan dizuet asko lagundu.

Alternatibak bilatzen egon naiz eta OPENSHOT programarekin topatu naiz: kode irekia, librea eta doakoa da. Nahiko erraza erabiltzeko eta aukera dexente eskeintzen ditu. Probatu dut eta erritmogramak ala edalontzi-jolas motatako gauzak prestatzeko oso funtzionala dela iruditzen zait. 

Hemen duzue programa honekin sortu dudan bideoa. Elementu desberdinak erabili ditut:

• Irudi bat (fitxa)
• Bideoa (mobilarekin grabatuta)
• Audioa (audacityrekin sortuta)
• Pultsua markatzen duen "markadorea" (izartxoa)

Youtuben tutorial dexente topatuko badituzuen arren, Bideo tutorial bat prestatu dizuet oinarrizko edizio batekin hasi ahal izateko. Uste det zuen bideoak sortzen hasteko garrantzitsuena bildu dudala.

Programa honetan testua eta izenburu mugikorrak txertatu ahal izateko bi programa hauek instalatu behar dira: Inkscape eta Blender. Azpiko tutorialean egin beharrekoa ondo azaltzen da. Dena den, ez badizue grazia handirik egiten programa horiek instalatzea, izenburuak, hasierako aurkezpena ala kreditoak,  CANVAn sortu ditzakezue eta gero bideoaren hasieran zein bukaeran argazki moduan txertatu dezakezue. 

Euskal Herrian Euskaraz

Bada justu urte bat abesti honen bertsioa etxean egin genuela eta erabilgarria izan dadin bideo formatoan jarri dut. Hainbat abesti eskura ditugu gure euskararen eguna ospatzeko, hemen doa gure ekarpentxoa!

 

Goilarak bihurtu musika-tresna!

Gaur Santa Zezilia da, musikarien eguna, eta zuekin konpartitu nahi dut iritsi zaidan oparitxoa. Ze pozik jarri naizen, mila esker Nadet bideoa bidaltzeagatik! 

Bideo-tutorial bat da, non oso modu errazan azaltzen da nola bihurtu edozein goilara mota musika-tresna. Bakarrik hiru material behar ditugu: 

• Tamaina berdineko goilarak
• Zelo edo zinta isolatzailea
• Orri bat A4 tamainakoa.

Probatu dut eta hemen duzue emaitza. Nire kasuan, goilaren formagatik, bi orri erabili behar izan ditut oso inportantea delako goilaren tartean hutsune bat egotea.

                   

Animatzen bazarete, etxean egin eta eskolara ekarri, erabiliko ditugu erritmogramak egiten ditugunean!

Intentsitateko erreguladoreak

Aulamusicasanra bloggean oso proiektu polita eta interesgarriak egiten dituzte, niri asko gustatzen zait. Hauetako batean, intentsitateko erreguladoreen lanketa zoragarria egin dute. Mila esker Arantza zuen lana partekatzeagatik eta laguntza eskeintzeagatik!

"Pianissimo" izeneko musika-pieza bat erabiltzen dute, Lanfranco Perinik sortutakoa. Bertan, intentsitateko erreguladoreen hitzak erritmikoki erabiltzen dira: pianissimo, piano, forte, fortissimo, diminuendo eta cresccendo. Pieza honen bidez ikasleek intentsitateko aldaketak biziko dituzte.

Lehenik eta behin, atentzioa jarriko diegu orkestrako zuzendariei, haien esku keinuek orkestrak interpretatzen duen  musika-lanaren intentsitateko aldaketak markatzen dutelako besteak beste.

Niri iritziz, zuzendaririk espresiboena Gustavo Dudamel da. Haren keinuei arreta jarriko diegu eta bera bezala mugituko gara. Makil txinatar bat hartu eta zuzendari bihurtuko gara!

Ondoren, hurrengo bideoan, Ilsaltanote instituko ikasleek ikus ditzakegu "Pianissimo" obra interpretatzen. Zuzendariak egiten dituen keinuak ikasiko ditugu eta horrela guk ere antzeko moduan interpretatuko dugu. 

Azkenik, ikasleek erreguladoreen ikurrak irakurriz haiek bakarrik interpretatuko dute "batuta" eskutan dutela. 

Hau da kantaren letra:

Pianissimo - Pianissimo - Piano - Piano

Crescendo - Crescendo - Crescendo - Crescendo

Forte - Forte - Forte - Forte 

Fortissimo - Fortissimo - Pianissimo - Pianissimo

Fortissimo - Fortissimo - Pianissimo - Pianissimo

Fortissimo - Fortissimo - Piano -Forte

Piano - Forte - Diminuendo - Crescendo - Diminuendo - Crescendo

Forte - Fortissimo - Pianissimo - Pianissimo

issimo...     issimo...   issimo...

Lan hau osatzeko, ikusiko dugu bideo hau, oso ondo etorriko zaigu ere. Mila esker Iratxe partekatzeagatik!

Hau da Ainhoa Sukiaren baliabidea. Ñabardurak ordenatu behar ditugu ozenagatik suabenera.

Irudi musikalak: borobila, zuria, beltza, kortxea eta haien isiltasunak

Irudi musikalak soinuaren eta isiltasunaren iraupena irudikatzeko erabiltzen dira. Iraupen hori zehatz neurtzeko, pultsu musikalaz baliatzen gara. Segun eta zenbat pultsu irauten dituen soinu ala isiltasun batek, irudi bat ala bestea erabiliko dugu.

Ikasle batzuentzat kontzeptu hau oso abstraktoa izan daiteke, beraz, SMILE AND LEARN YouTubeko kanalaren bideo pare bat erabili ditut kontzeptu hauek argiago azaltzeko. Ea lagungarria den!

CREA Música kanaleko bideo honetan ere oso ondo adierazten da.  

Nik etxetxo bat daukat

Cantajuego taldearen abesti honen bertsioa euskaratu dut eskolako txikitxoekin egiteko. Etxean ikusteko bideotxo hau prestatu dut eta gustuko baduzue, fitxa eta audioa ere hemen eskura uzten ditut. Goza dezazuela espero dut!

AUDIOA HEMEN

Konpositoreen biografiak. "Google aurkezpenak"

Ikasturtean zehar ikasleek konpositoreei buruzko aurkezpenak egingo dituzte; ikasle bakoitzak bat egingo du. Hasiera batean aurrez aurreko ahozko aurkezpenetan pentsatzen aritu nintzen baina musukoekin egiteak jarduera zaildu egiten du. Horregatik aurrez aurre egin beharrean, eskolan audioa grabatuko dute eta informazio guztia (audioa, argazkiak eta musika-lanaren bideoa) google aurkezpenak dokumentu batean aurkeztuko dute. Ikasle guztiekin konpartituko dudan dokumentua izango da hori, beraz bertan ikasle guztien biografiak jasoko dira. Konpositoreen biografia aurkezteaz gain, garai historikoari buruzko hainbat ezugarri ere aipatu beharko dituzte. 

Lan hau burutzeko Classroom martxan jarri dut, ikasleek beharko duten material guztia biltzeko oso erosoa delako.

Lana egiteko ARGIBIDEAK lotura honetan ikus ditzakezue.

Saio bakoitzean hasierako 10 minutuak (+-) eskeiniko dira aurkezpenak egiteko. Aurkezpena amaitzerakoan, entzundakoari buruzko galderak egiten dizkiet.

Informazio guztia FITXA batean jasoko dute, hori da audioan grabatu beharko dutena.

Ikasle bakoitzak nahi duen konpositorea aukeratuko du eta izena-emateko orria gelan jarriko da. 

Gelako paretan, denbora lerro bat jarriko dugu eta konpositoreak ezagutu heinean, haien argazkiak kokatu ditzakegu dagozkien garai historikoan. 

Informazioa WEB orri honetatik jasoko dute:

Musika eta Mugimendua. Haur-hezkuntza eta lehenengo zikloa.

Aste batzuk daramatzagu klaseak ematen eta ahots soken nekea ikaragarria da. Etengabe hitz egin behar dugu (hori ez da aldatu) eta musukoek behartzen gaituzte fuerte hitz egitera. Bestalde, airea ongi ezin hartzeak buruko mina sortzen digu eta ahoa asko lehortzen da... egia esan, gogorra egiten ari da. 

Haur-hezkuntzan batez ere, aurpegi-espresioa  oso inportantea da, baina tamalez galdu egin da. Askotan musukoaren atzean kriston iribarra egiten det ea begietan zerbait nabaritzen den; sentsazioa gazi-geza da...

Hori alde batetik, eta bestetik, oso zaila egiten ari zait ikasleei entzutea, ez dutelako gu bezain fuerte hitz egiten eta askotan behin eta berriro galdetuta ere ez diet entzuten... 

Eskolako txikiak espazioan mugitzea ezinbestekoa dute eta geletan espaziorik ez dagoenez, zenbait saiotan musika eta mugimendua kanpoko atarian egitea gustatuko litzaidake. Ezin bada, gelan moldatu beharko!

Youtuben salseatzen ibili naiz eta adin honetan musika eta mugimendua egiteko oso proposamen majoak topatu ditut. Wix honetan bildu ditut eta audioak deskargatzeko aukera ere badago. Nire kasuan bafle eramangarri bat erosi dut eta USB batekin moldatuko naiz.

Animo guztioi!

"Jirafatxo" Txikitxoei agurra egiteko kanta

Eskolako txikiak ezagutzeko nire laguntxoa izan da Jirafatxo urtero. Askok urduri jartzen dira irakasle berri bat gelara sartzen denean eta Jirafatxok beti lagundu egin dit lehenengo asteetako saioetan. Banaka-banaka gosaria ematen genion eta hurrengo bueltan laztanduz, musukatuz ala besarkatuz agurtzen genion.

Aurten ere, Jirafatxo bisitatu egin gaitu baina ezin izan dugu ikutu. Halere, ongi pasatu dugu eta abestia behin eta berriro entzun ondoren ikasten joan gara. 

Gustuko baduzue HEMEN abestia deskargatu dezakezue.

Ikasturte hasiera COVID-19 garaian

Uda arraro honetan nire helburuetako bat deskonektatzea bazen ere, egunero irakurtzen ditudan berriak irailaren kurtso hasieran pentsatzera etengabe bultzatzen naute; aitortzen dizuet bai, urduri nago.
Iraila gainean dago eta azken berriek diotenez, ratioak ez dira jeitsiko ezta irakasle zein garbitzaile gehiago kontratatuko; gauzak horrela, malabareak eta magia egitera behartuta gaude eta gure eskolak ez dira Howards bezalakoa... Nik behintzat oraindik ez dakit magiarik egiten...

Egia esan ez dut ikusten inondik inora aurrez aurrreko eskola ez den beste eszenatokirik, ezinbestekoa da ikasleak eskolara bueltatzea, baina tamalez ez dugu baldintza hoberenetan egingo. 
Oilo ipurdi jartzen zait pentsatzean gehienez 10 laguneko bilerak egitera behartuta gaudenean, baina eskolan aldiz 20 ikasletik gorako burbuila zoragarri horietan elkartuko garela gure osasuna, ikasleena eta gure familiena arriskuan jarriz. 

Eskolan jarraituko dugun protokolo orokorratik aparte, gure zuzendaritza taldeek izerditan, presaka eta itsuka sortu behar izan duten protokolo hori, nola jokatuko dugu musika-irakasleok gure espezialitatea aurrera eraman ahal izateko? 

Ikusita goiko esferetatik ez dugula jasoko ezta ogi apurtxo bat, eta zerbait eskeintzera animatzen badira beranduegi guretzat, hoberena gure arteko elkartasuna piztea izango da. Betiko moduan, irakasle orok "berasmatuko" ditugu gure buruak aurrera egiteko.

Musika-irakasleok eskola osoan klaseak ematen ditugunez eta gure ezaugarrietako bat talde osoko jarduerak direnez, beharra ikusten dut gogoeta bat egitea musika-jardueraren inguruan. Ni zorionekoa naiz eskola batean plaza dudalako, baina gogoan zaituztet eskola berri batera iritsiko zaretenak, eta nolabait, zuen eskutara zenbait laguntza eskeini nahiko nizueke ahalik eta hasiera hoberen izan zaitezten. 

Hementxe, orain arte toki desberdinetatik irakurri ditudan gomendioak edo izan ditudan ideiak zuekin partekatuko ditut bi  atal desberdinduz: garbitasun neurriak eta klaseko edukiak.

GARBITASUN NEURRIAK:

 1. Klaseak musika-gelatik kanpo egitea, hau da, gelaz gela ibiltzea. Puntu honetan ez dut zalantzarik, nik behintzat oso arriskutsua ikusten dut eskolako ikasle guztiak gela berdinatik pasatzen ibiltzea.  

2. Musika-gelan egongo bagina, azken 10 minutuak gela aireatzeko, ikasleei gela emateko eta mahaiak desinfektatzeko erabiliko genituzke. Perkusio txikiko tresnak ere ez ditut erabiliko, baina erabiltzekotan oso momentu konkretuetan izango litzateke; erabiltzekotan, desinfektatu egin beharko lirateke. 

3. Gelan sartzeko eta ateratzeko zerrendaren araberako hilarak ikasleen arteko gutxieneko distantzia mantenduz (amatxo maitia, badakit utopikoa dela).

4. Aurpegirako pantalla, FFP2 musukoa eta mantala. 

KLASEKO EDUKIAK

1. Praktika instrumentala:
Haizezko tresnak (txirula, armonika, poxpolina...) ezin dira erabili. Multzo honetan kantua ere sartzen da. Abestea ez da gomendagarria bota daitezken listu-ttanttengatik, beraz egitekotan ikasleek musukoak eraman beharko lituzkete; dena den, ez luke izan beharko ohizko praktika bat. Positiboak izateko, normalean bigarren mailan gelditu diren praktika musikal batzuk orain protagonistak bihurtuko dira: gorputz-perkusioa, makilak, kotidiofonoak, eskuak... Aukera pila bat ditugu gure eskola musikaz betetzeko. Hemen ideia batzuk partekatuko dizkizuet (klikatu izenburutan):

-Banakako esku-jolasak edo objektuak: objetu desberdinekin egindako erritmoak (makilak, errotulagailuak, goilarak, edalontziak...)
-Gorputz-perkusioa
-Erritmogramak: makiltxoekin edo okurrituko zaigun edozein gauzarekin egiteko.
-Visual Musical Minds: (YouTubeko erreprodukzio zerrenda bat da non erritmo ariketak mailakatuak jarraitu daitezken)

2.Musika eta mugimendua: haur-hezkuntzan eta lehenengo zikloan egiteko mugimenduzko proposamenak dira. Espazio zabala behar dugunez, jarduera hauek gela arruntetan ezin dira egin, beraz, eskoletako atarietan egin daitezke.

3. Musika-mintzaira:
Egoera honetan banakako lanari lehentasuna emango diot, eta hortarako fitxa-liburuxkak erabiliko ditugu. 
Lotura honetan (KLIK) LH 1-2-3 mailentzako fitxen adibide batzuk ikus dezakezue. Interesatuak egonez gero blogaren bitartez korreo bat idatzi ahal didazue eta partekatuko dizuet. Ez ditut osorik erabiliko baina oinarria moduan oso lagungarriak izan daitezke. 
LH 4-5-6 mailentzako zenbait fitxa baditut ere, ez ditut oraindik partekatzeko prest, baina edukitzerakoan hemendik ere partekatuko nituzke. Maila hauetan proeiktuka lana egiten dugu eta gustatuko litzaidake horietako proiekturen bat egokitzea. 

4. Entzunaldiak:
-Musikogramak
-Asmatu instrumentuen soinua
-Marrazgramak
-Ipuin musikalak
-WIX entzunaldiak eta instrumentazioak: Ugaro musika gela  bloggean, hainbat entzunaldi eta instrumentazioak mailaka antolatutak bilduta daude wix honetan. Mila esker Marisa!
-Entzunaldi Enea: entzunaldi aktiboak egiteko hainbat proposamen aurkituko ditugu. Mila esker Antton!
-Erlaxazioa: material itzela dugu hemen ikasleekin erlaxazio ariketak egiteko. Mila esker berriro Antton!
-Meditazioa haurrentzat: musikakueto blogean arreta osoa lantzeko aukera zoragarria sortu diguna ere Itziarrek. Mila esker!

5. Kultura musikala: 
Banakako jarduera moduan egiteko momentuz bi proposamen hauek okurritzen zaizkit:

-Musika-tresnak: haizezkoa (Klik egin), harizkoak (Klik egin), perkusiozkoak (Klik egin)
-Konpositoreak: konpositoreen biografia laburra irakurri ondoren, informazioa fitxa batean jaso dezakete eta horiek egiten heinean liburuxka bat osatu dezakete.


Espero dut lagungarria izatea eta aprobetsatuko dut hasiera ahalik eta hoberen opatzeko. Edozein esperientziak edo ideiak ere ongietorriak izango dira. Animo guztiei! Eutsi goiari!

Baskoiak eta musikaren lehenengo testigantzak.

Sarrera honen helburua da historian murgiltzea eta baskoien integratze prozesua ezagutzea, baita zer nolako musika-testigantzak aurkitu ziren testuinguru horretan. Bidaia bukatuko da XI. mendean, Euskal Herriko erabateko kristautasuna gertatu zenean, beraz, momentu aproposa iruditzen zait sarrera bukatzeko. Hortik aurrera datorrena beste sarrerarako gaia izan daiteke. Besterik gabe bagoaz denboran zehar bidaiatzera.

Erromatarrek lurraldea okupatu aurretik, bazeuden ezaugarri linguistiko amankomunak zituzten bost tribu. 

Horietako tribu bat baskoiak ziren, eta honetan euskara komunaren oinarria finkatu zen. 
Baskoiak Nafarroa osoan, Araba, Gipuzkoa eta Errioxaren zati batean kokatuak zeuden. Tribu honen erlijioak izaera femeninoa zuen Mari jainkoaren irudian.

Erdi Aroaren hasieran, bost tribu horiek batu egin ziren germaniar inbasioaren aurka egiteko eta tribu bakarra osatu zuten: baskoiak.

Iparraldeko lurraldeak frankoek okupatzen zituzten eta hegoaldean  bisigodoak zeuden. 
Baskoiek bi herri horiekin zituzten harremanak ez ziren onak, eta hiru mendetan zehar etengabeko borrokak izan zituzten.

VI. mendean, hegoaldean bisigodoek hiri gotortuak eraiki zituzten Baskoien erasoak saiesteko (Vitoria eta Olite).

VII. mendean baskoien egoera oso larria zen hegoaldetik bisigodoen presioa jasatzeaz gain, iparraldetik ere frankoen presioa jasaten zutelako. Bisigodoei aurre egiteko arazorik ez bazuten, frankoekin izandako borrokak aldiz, oso gogorrak izan ziren. 
Azken hauekin tratu batera iritsi ziren eta frankoek Genial izeneko duke bat izatera behartu zuten. 
602. urtean baskoiek independentzia galdu zuten eta frankoien agindupean Baskoniako Dukerria eratu zuten.

Dukerriak bi mende iraun zuen eta hiru aro berizten dira:

1. Lehenengoa (602-660): frankoen menpean zeuden baina baskoiek autonomia zuten haien ohiturak eta hizkuntza mantentzeko.

2. Bigarrena (660-769): akitaniar-baskoiek independentzia osoa izan zuten. 
VIII. mendean, arabiarrak penintsulan sartu zirenean hegoaldeko bisigodoen erreinua (Toledoko Erresuma) konkistatu zuten.  
Iparraldean aldiz, bi dinastia aurrez aurre ipini ziren: akitanoa eta karolingioa.

732. urtean musulmanek Pirinioetatik Europa konkistatu nahi zuten eta baskoiek haien etsaia zen Carlos Martell buruzagi karolingioarekin bat egin zuten. Poitiersko gudua ospetsuan, musulmanak menperatuak izan ziren.

Iturria: historiayguerra.net

Dinastia karolingioak baskoniako dukerriaren kontrola lortu zuen eta akitaniako dinastiari garaitu zion.
760. urtean, Pepin laburrak, Carlos Martellen semeak, 10 urte iraun zuen gerra batean dukerria menperatzea saiatu zen. 


3. Hirugarrena (769-823): Azkenik, 769. urtean, Carlo Magno enperadoreak, Pepin laburraren semeak, Baskoiko dukerria menperatzea lortu zuen. Dukerriak independentzia galdu zuen eta berreskuratzeko etengabeko borrokak gertatu ziren. 

Iturria: biografías y vidas

777. urtean Karlomagnok eta Suleyman izeneko Zaragozako gobernadoreak tratu batera iritsi ziren. Tratu horretan Karlomagnok lagunduko zion Kordobako emirra bihurtzen, eta mesede horren truke Suleymanek Zaragozako hiria emango zion.

Halere, Suleymanek ez zuen hitza bete, eta Zaragoza ukatu zion; ondorioz, Karlomagnok Suleyman bahitu egin zuen, eta itzulerako bidaian Iruñea suntsitu zuen. 

778. urtean Frantziara itzultzen ari zirenean Orreagatik pasatzerakoan baskoiek eta agian ere, armada musulmanak, Karlomagnoren ejerzitoa suntzitu zuten. Gudu hau Orreagako bataila bezala ezagutzen da. Gudua bukatzerakoan baskoiek Suleyman askatu zuten. 

Iturria: batallashistoricas.com

Zaldun franko asko hil ziren bertan, eta beraien artean Roldan, Karlomagnoren iloba. Orreagako guduaren gertaerak Europako juglareek ahoz zabaldu zuten mendeetan zehar, eta XII. mendean egile ezezagun batek kantu horiek transkribatu zituen Frantziako litaraturaren lehen lana bihurtu zirelalik; Roldanen kantaren izenaz ezagutzen dena.

Iturria: roncesvalles.es

Baskoien etengabeko matxinadek Karlomagno Asturiaseko erregearekin aliatzera bultzatu zuten.
814. urtean Karlomagno hil bazen ere, frankoek eta baskoiek borrokatzen jarraitu zuten.


824. urtean, Orreagan ere bigarren bataila bat gertatu zen. Karlomagnoren semeak, Ludovico Piok, Aznar eta Eblo kondeek zuzendutako ejerzito poteretsu bat hegoaldera bidali zuen. Berriz ere frankoek galdu zuten. Porrot honek ondorio politiko garrantzitsuak izan zituen: kondeak preso hartu zituzten. Banu Kasi, Ebroko familia musulmanaren laguntzarekin,  Eneko Aritza errege goratu eta Iruñako Erresumaren burujabea izendatu zuten. Iruñako Erresumak fede musulmanari men egin zion.

Carte Histoire du Pays Basque from museebasque on Vimeo.

Kokagune geografikoa zela eta, Baskoiak oso berandu  kristautu egin ziren, eta Erdi Aroaren hasierako hiru mende hauetan kristianismoa eta paganismoa elkarrekin bizi izan ziren. 
Halere, kristautasuna geroz eta gehiago zabaltzen hasi zenean erritu pagano horiek apurka baztertuak izan ziren. 


Irakurri dugun moduan, Erdi Aroaren hasieran mugaldeko borrokek nagusitu zuten; egoera hori zela eta ez zen unerik aproposena kultura ereintzeko. 

IX. mendean, musikarekin lotutako lehenengo testigantzak aurkitu dira.
Leodegundia Erregina,  Asturiaseko erregearen alaba, Nafarroako erregea izango zen Fortunio Garcesekin ezkondu zen.
Ezkontza honetarako, kantu epitalamikoa bat konposatu egin zen. 
Kantu honetako lehengo estrofan notazio mozarabea jasota aurkitu da eta baita instrumentu hauek aipatuak dira: zitara, tibia eta lyra. 

Mende honetan ere Kalam abeslariaren berri topatu da.

Hala eta guztiz ere, aurkikuntza hauek bitxikeriak baino besterik ez dira. 

Mendeak pasa ahala, eta Europan baino motelago, kristautasuna finkatzen eta sendotzen joan zen. 
Europako beste herrialdekin alderatuta, kantu gregoriarraren sartzea ere motela izan zen. 
XI. mendearen bukaera arte itxaron behar dugu euskal musikak benetako aldaketa jaso dezan.
Mende honen hasieran Nafarroan musika mozarabeak naguzitzen zuen. Euskaldunak liturgia mozarabera ohitutak zeuden, eta kristautasun prozesuak ekarri zituen musika-modu berri horiek oso arraroak ziren euskaldunentzat. 
XI. mendaren hasieran Alejandro II Aita Santuak, liturgia mozarabea deuseztatu nahi zuen, baina hiru apezpikuz osatutako batzorde batek Erromara eraman zituen lau liburu liturgia mozarabeaz osatutak. Erroman aztertu zituzten liburu horiek eta heresiarik gabekoak zirenez onartuak izan ziren.

Alejandro II

Onarpenak gutxi iraun zuen Alejandro IIa hil zelako. Bere oinordekoa zen Gregorio VIIak liturgia mozarabea deuseztatu zuen XI. mendearen bukaeran. Euskal Herria erabat kristautu egin zen eta musikan kantu gregoriarra erabat finkatu egin zen. 

Ikusten den bezala, XI. mendean Guido d'Arezzok asmatutako kodifikazio sistema beranduago iritsi zen Euskal Herriara. 
Lehenengo dokumentuak XI. eta XII. mendekoak dira: lerro bakarreko notazio arkaikoak. 

Hortik aurrera musikak garatzen jarritu zuen. Datozen medeetan musikak jasan zuen bilakaera agian beste sarrera batean kontatuko dut. 







Loturak:
"Música Vasca" J.A. Arana Martija
"Los vascones"Ramón Nieto
http://www.filomusica.com/filo32/medieval.html
http://aunamendi.eusko-ikaskuntza.eus/eu/euskal-herriko-historia-erdi-aroa/ar-154220/
http://www.kondaira.net/esp/Historia0007.html

Marraz-gramak

Marraz-grama izenarekin definitu nahi dut entzuketa aktibo bat burutzeko jarduera hau.
Marraz-gramen helburua da marrazki bat osatzea abestiaren esaldi musikalen egitura jarraituz trazuen bidez.