Musikatik Arte Hezkuntzara: BatuArte

Pasa den ekainean irakasle talde bat bildu ginen musika-hezkuntzak gaur egun bizi duen egoera larriari buruz eztabaidatzeko eta musika-irakasle guztien iritziak eta esperientziak ezagutzeko galdetegia bat sortzea erabaki genuen, musika-hezkuntzaren egungo egoeraren diagnostiko bat egin ahal izateko.

Hilabete horren bukaeran LHko ikastetxe publikoetara agurra eta galdetegia bidali genuen eta irailean, geroz eta irakasle gehiagotara iristeko Telegram kanal bat sortu genuen galdetegi hori ahalik eta gehien zabaltzeko .

Ondorioztatu dugu Arte Hezkuntzak eta, musika irakasgaiak zehazki, ezin diola erantzun gaur egun curriculumak eskatzen duenari eta gainera, espezialistak garen bezala, ikusten dugu kulturaren transmisioa legez behar den bezala ez dugula bermatzen gaur egun indarrean dagoen plantamenduarekin; arte hezkuntza bi irakasgaietan banatzea: plastika eta musika.

Eraldaketa egiteko unea iritsi dela uste dugu eta hori bideratzeko lantalde eragile bat sortu dugu BatuArte izenekoa "Musikatik Arte Hezkuntzara" leloa duena eta musika espezialista erdigunean jartzen duena Arte Hezkuntzaren arduradun osoa bihurtzeko.

Web-orri bat sortu dugu eta bertan galdetegiaren emaitzak, lantaldearen partaideen izenak, estatuan gauzatzen ari diren antzeko ekimenei buruzko informazioa eta gauza gehiago bildu ditugu. 

Ezinbestekoa dugu gendea gurekin lantaldean parte hartzea; beraz, gai honekiko motibazioa eta gogoa baduzu animatu nahi zaitut gure lantaldekoa izateko. Harremanetarako emaila web-orrian duzu. 

ANIMATU ETA SARTU, ZURE LAGUNTZA BEHAR BEHARREZKOA DA. Sare bat sortzeko unea iritsi da, gure bakardadea albo batean utzi behar dugu behingoz.  

Bukatzeko, gure lantaldearen AZKEN BERRIAK jasotzeko  Telegrameko difusio kanal bat sortu dugu BATUARTE BERRIAK izenekoa. HARPIDETU eta ez galdu ezer ez!

MUSIKA ABN eta material manipulatiboak

Duela urte gutxi, eskolan trantsizio bat egin da matematika-ikaskuntzan, eredu tradizionaletik ABN metodo gisa ezagutzen den eredu manipulatibora. Metodo hori Jaime Martínez Monterok sortu zuen eta bere esperientziatik abiatuta, metodo hau garatu zuen: matematika-alderdiak manipulaziozko jardueren bidez landu material desberdinekin: zotzak, kartak, botoiak, dadoak, txartelak...

Musika ere matematika denez, eskolan erabiltzen diren materialak egokitu ditut musika-teoria modu manipulatiboan ere lantzeko.

Nuria Zapiko musika-irakaslearen ideia zoragarriez ere baliatu naiz, urte asko baitaramatza musikaren teoria horrela lantzen, eta bere materialak ezagutu ditudanetik beti izan dut gogoa nire saioetan zerbait egokitzeko, eta ikasturte honetan iritsi da unea. Bere lana ikusi nahi baduzue KLIKATU HEMEN.

Material hauek erabiltzen ditugunean gela txokotan antolatzen det eta talde bakoitzak lan bat egiten du. Saio batean ez du denbora ematen ikasle denek txoko guztietatik pasatzeko, oso denbora gutxi daukagulako. 

Musika-tresnak erabiltzen ditugunean gela bitan zatitu izaten dut eta nirekin jotzen dauden bitartean besteek fitxa bat egiten dute aldaketa egin bitartean. Material hauek ere fitxak ordezkatu daitezke.

 1. MAILA

Lehenengo mailan musika idazkuntzaren hastapena egiten dugu: zer den pentagrama, zertarako balio duen sol giltza, noten kokapena bai marretan eta tarteetan nola gauzatu... Kontzeptu hauek esperimentazioaren bidez lantzen badugu ere material hauek oso lagungarriak izan dira musika idazketa hasiera honetan.

Sol giltzako proposamen honetan lehendabizi taldeko lan bat egin dute. Launaka jarrita, ikasle bakoitzak marraztuta dagoen sol giltzan hatzarekin 3-4 aldiz birpasatu behar izan du. Ondoren bakoitzari plastilina zatitxo bat banatzen zaio "txurrito" forma egin dezan, eta azkenik asterisko gorrian hasita denon artean sol giltza osatu behar dute txurrito zati guztien bidez

Beste saio batean plastilina erabili beharrean, banaka, berriz ere lehendabizi hatzarekin birpasatu behar dute eta ondoren errotulagailuz beraiek bakarrik marraztu behar izan dute. Errotulagailuarekin ere lau aldiz marraztu dute eta egindakoa ezabatzeko trapotxo bat erabili dute.

Pentagrama ezagutu izan dugu abesti eta dantzaren bitartez eta lurrean dugun pentagrama erraldoiarekin marretan eta tarteetan jolas desberdin gauzatu ditugu. Beste saio batean A3ko pentagrama batean pinza hauekin marra eta tarteen posizioa markatu behar izan dute. Erreza dirudien arren, askok zailtasunak dituzte tarteak sailkatzeko, beraz ariketa hau behin baino gehiagotan landuko dugu. Ongi barneratzen dutenean koadernoan fitxak burutuko dituzte.

                                            

Ideia hau Nuria Zapikok partekatu zuen. Mila-mila esker!

1. MAILA-2. MAILA

Ondoko proposamena ere Nuriaren lanatik atera det. Mailaren arabera eskala musikala ikasteko, sendotzeko eta errepasatzeko erabili dezakegu. Hau ere Nuriaren ekarpena izan da ;-) 

Azpian dagoen materiala puzzle bat da. Irudi musikalak eta haien isiluneen puzzlea da. 

Ideiaren jatorria: aprendiendoconmontessori

Beste proposamen honetan pentagramako notak (landuko ditugunak) errepasatuko dituzte.

3. MAILA

1. TXOKOA:  ikastetxeko matematika ABNko materiala aprobetsatzuz musikarako moldaketa bat egin dut eta irudi musikalen proportzioak regletaren bidez ikusten hasi gara. Txantilloian irudi bakoitzari dagokion egurtxoa aukeratzen dute eta proportzioak lantzen ditutzte batuketa-biderketa moduan oso bisualki. 

 

Ideiaren jatorria: creciendoconmontessori

2. TXOKOA: 3. mailan eskala musikala bai goraka bai beheraka ere manipulatzen dute eta gogoratzeko zein errepasatzeko oso baliagarri egiten ari zait. Gainera material hau asko gustatzen zaie.

                                    

3. TXOKOA:Hurrengo materialarekin konpasak eta erritmo irakurketa landuko dute. Osatzerakoan txalo-izterretan jo beharko dute.

Ideiaren jatorria: musicaviva

4. TXOKOA: Datozen materialarekin nota musikalak A4ko pentagrama batean jarri beharko dute koloretako fitxa batzuk erabiliz. Txoko honetan instrukzio testu hau jarraitu beharko dute notak kokatzeko. Txandaka, ikasle bakoitzak lerro bat egingo du.

Ideiaren jatorria: etsy

5. TXOKOA: txoko honetan marran eta tarteetan jartzen diren notak sailkatu beharko dituzte (mila esker Nuria ideia honengatik!)

                                            

4. MAILA

1. TXOKOA: Baliokidetasunak errepasatzeaz gain maila honetan aurrerago puntutxoa landuko dugunez eta oso baliagarria eta bisuala izango zaigu irudiaren erdia  kontzetua lantzeko.

 

Ideiaren jatorria: creciendoconmontessori

2. TXOKOA: Material hau ere matematika ABNko moldaketa bat da. Kasu honetan pultsu batuketa egin beharko dute.

Txantilloi hauek lortu nahi izanez gero KLIKATU HEMEN

3. TXOKOA: fitxa musikalak

4. TXOKOA: txoko honetan marran eta tarteetan jartzen diren notak sailkatu beharko dituzte.

                                            

5. MAILA-6. MAILA

1. TXOKOA:  Puntutxoa eta proportzioak errepasatzeko erabiliko dugu.

 

2. TXOKOA:Maila honetan batuketarako irudietan puntutxoa izango dute. Batuketa txartelak urdinak dira zailtasun maila adierazteko.

3. TXOKOA: 5. mailan ukelearekin hasten dira eta noten nomenklatura ingelesa erabiltzen dugunez hau izan daiteke modu bat horiek ikasteko eta ezagutzen joateko. Beste aldaera bat izan daiteke jolas memori batean bihurtzea (Xenki eta Gariren ideia izanda ;-)) 

Ideiaren jatorria: Etsy

4. TXOKOA: Mahai jolas bat da non kasillak aurreratzeko dadoan agertzen diren pultsuak kontatu beharko dituzte. Kasilla bereziak badaude ere karta moduan. Haietan erortzean karta bat hartu beharko dute.

    

Ideiaren jatorria: teacherspayteachers

Su bizi gaua

 Hementxe duzue praktikatzeko materiala

Pokemon proiektuko kartak

Hementxe daude Pokemon Proiektuan sortutako kartak:

LH6A

Click to read this book, made with Book Creator

app.bookcreator.com

Pokemon proiektua LH6B

Click to read this book, made with Book Creator

app.bookcreator.com

"Pilotarekin". Haur-hezkuntzarako abestia

 Abesti hau Estefanía Guzmán eta Vicente Valverdek konposatutako lana da. Haiek Ba-Ba Haur Hezkuntzarako musika ekimeneko sortzaileak dira eta haurrekin musika lantzeko proposamen asko dituzte.

Ekarri dizuedan honetan oso modu atseginean landu dezakegu pultsazioa haurrekin.  Asmoa da pultsua gorputzaren zati batzuk pilotarekin kolpekatuz eramatea, baita ezkerreko nahiz eskuineko eskua erabiliz ere. Bikoteka ere egin daiteke, kantaren letraren arabera pilota bikotearekin trukatuz. Hemen duzuen bideoan ba-ba proiektuko kideek erakusten digute nola egin behar dugun.

Musikako bertsiorik bakarra aurreko bideokoa denez, eta asko gustatu zaidanez, moldaketa musikala eta ahotsa jarri diot (mila esker Arantzazu letra euskaratzeagatik!). Hementxe uzten dizuet prestatu dudan bideotxoa baita audio deskargarriak ere:

PILOTAREKIN ahotsarekin

PILOTAREKIN ahotsa gabe

"Itzulera" ukelelearekin jotzeko

 Itzulera abestiaren  moldaketa bat prestatu det ukelelean ikasi ditugun akordeekin jo ahal izateko: C-F-G

Munduko abestirik zaharrena

Ez dakit nola hasi blog-sarrera hau, ezin baitut Seikilosko Epitafio izenez ezagutzen den kantarik zaharrenaz hitz egin, hau baino zaharragoa den beste bat aipatu gabe: Ugaritako-Nikkal ereserkia.

Ugaritako ereserkiak antzinakoena izateko ohorea eraman beharko luke, baina abestia ez dago osorik, eta ezinezkoa da gaur egungo notaziora transkribatzea. Horregatik, deszifratzeko eta erreproduzitzeko saiakera asko egin dira eta interpretazio asko daude; dena den, jotzeko moduari buruzko hurbilketa txiki bat lortu da soilik. 

"Ugaritako Hereskia". 1000-1200 urte Kristro aurretikoa. Sumeria-Babiloniakoa, gaur egungo Siria

Seikilo Epitafioa aldiz, bere osotasunean kontserbatutako abestia denez, bere testu eta notazio musikalarekin, zaharrena dela jotzen da. Epitafioa Kristo ondorengo I. mendekoa da, nahiz eta zenbait autorek lehenago jotzen duten, Kristo aurretik II. mendean kokatuz.  

Aintzinako Greziakoa da, eta marmolezko zutabe batean aurkitu zuten, Seikilosek bere emazte Euterperentzat eraiki zuen hilobiaren gainean, Efesotik gertu, egungo Turkian. 

Hau da zutabean agertzen den trankripzioa:

Iturria: https://musicaencriptada.es/2020/01/27/desencriptando-epitafio-seikilos/

-Goikaldeko marratxoek IRAUPENA adierazten dute

-Erdian dauden letrak NOTAK dira

-Azpian, epitafioaren LETRA dago. Hau da itzulpena:

Bizirik zauden bitartean, distira egin, ez duzu inolaz ere ez sufritu behar. Bizitzak gutxi irauten du, denborak dena eskatzen du.

Iturriak:

https://quecuriosidades.com/cancion-mas-antigua-historia/

https://www.labrujulaverde.com/2014/08/la-cancion-mas-vieja-de-la-historia

https://www.pressreader.com/mexico/diario-de-xalapa/20190405/281672551313311

https://www.labrujulaverde.com/2018/07/el-epitafio-de-sicilo-la-cancion-mas-antigua-que-se-conserva-completa-con-notacion-musical-y-texto

Boecio sistema

Ukelelearen erabilpenari esker, batez ere afinatzen ari garenean, ezagutu dugu nota musikalei izendatzeko beste modu bat: letrak (G-C-E-A) Letra hauek ere akordeak egiten ditugunean irakurtzen ditugu.  

Sarrera honetan, letra hauen jatorria zein den kontatuko dizuet eta horretarako Antzinako Greziara joango gara, garai honetan aurkitzen dugulako notazio sistema honen hasiera; harrigarria, ezta?

Aintzinako greziarrek oso matematikazaleak ziren, bueno, matematikazale eta beste disziplina desberdineko adituak ziren ere. Hauetako greziar bat, Pitagoras izenekoa, proportzioekin esperimentatzen ari zela konturatu zen soka bat proportzio zehatz batzuetan zatitzean entzumenarentzat atseginak ziren soinu batzuk sortzen zirela. 

Hauetako soinu atsegin bat oinarria moduan hartu zuen, gure LA nota dena, eta haien eskala musikalaren lehenengo nota musikala bihurtu zen.  Pitagoras filosofoa, gaur egun erabiltzen dugun musika-afinazioaren asmatzailea izan zen ere. Bideo honetan azalpen praktikoa ikus dezakegu. 

Greziarrei soinu zehatz horiei izendatzeko beharra sortu zitzaien, baina ez ziren asko konplikatu nota musikalentzako izen bat bilatzean; horretarako haien alfabetoa erabili zuten.

Beraz, gorago esan dizuedan bezala, lehenengo notari, gure LA notari dagokiona, ALFA deitu zioten,  bigarrenari BETA hirugarrenari GAMMA, gure SOL notari dagokiona; horrela, hamabost letrara iritsi arte, hau da, hamabost notara. 

Hemen galdera bat proposatzen dizuet: nola iritsi gara gaur egun soilik 7 nota erabiltzera greziarrek 15 nota bazituzten? 

Greziarren ondoren erromatarrak iritsi ziren, eta dakizuenez hauek greziarrek egindako guztia kopiatu eta asimilatu zuten. Bazegoen erromatarren garaian Boecio izeneko erromatar bat greziako filosofoak bezala disziplina desberdinetako gai asko ezagutzen zituena. Teologiaz, aritmetikaz, geometriaz asko zekien, baita guretzat inportantea den disziplinaz ere: musika.

Boeciok greziar alfabetako noten izenak itzuli zituen latindar alfabetora eta greziarren 15 notetara iristeko letra larriak eta xeheak erabili zituen:

A-B-C-D-E-F-G-a-b-c-d-e-f-g

Beraz, momentu honetan pasatu gera 15 noten izenetik, zazpi izenetara. 

Notazio horri Boecioko notazioa esaten zaio, eta Erdi Arora arte egon zen indarrean Guido d’Arezzo izeneko monje italiarra agertu zen arte.

Guido 1000. urte inguruan bizi izan zen eta ekarpen garrantzitsuak egin zizkion musikari, besteak beste, nota musikalei ezagutzen dugun izena jarri zien.

Ut queant laxis,
Resonare fibbris,
Mira gestorum,
Famuli tuorum,
Solve polluti,
Labii reatum,
Sancte Ioannes.

Ingalaterran eta Estatu Batuetan, greziarren noten jatorrizko izena erabiltzen dute: A, B, C, D, E, F, G eta harrigarria bada ere, gaur egun notazio hau musika modernoan erabiltzen dena da.

Ukelelearentzat akordeak sortzeko txantilloia

Aurten ukelelearekin hasi gara lanean, eta hasieran zailtasunari eta antolaketari buruzko zalantzak banituen ere, gaur egun mundiala dela esan dezaket; oso-oso gomendagarria.

Gure hastapenetarako bideo batzuk prestatu nituen lehen akordeak lantzeko UKEOKE aplikazioan oinarrituz, baina askoz praktikoagoa iruditu zait txantilloi bat sortzea bideoak askoz errazago egin ahal izateko; horrela, ukelelearekin interesatzen zaidan edozein abesti errazago sortu dezaket.

Lankide baten oparitxoa aurkikuntza moduan baliatuta (miiiiiiiila esker Garazi!!!!!), Gizakia izan nahi dut abestirako bideo bat egin dut txantilloi hau erabiliz ukelearekin jotzeko.

Norbaiti bere sorkuntzak egiteko txantilloi hau interesatzen bazaio, hemen partekatzen dut, eta animatuko bazinaten erabiltzera egokia litzateke zuen lanak ere partekatzea, denon artean eskolako errepertorioa aberasteko. Animo denoi eta musikaz gozatu!

Emakumeak musika historian

 DONOSTIAKO MUSIKA ESKOLAK musika kultura zabaltzeko egiten duen lana ikarragarri itzela da. Oraingo honetan musika historian urte askotan ahaztuak izan diren emakumeak gugana ekarri egin dizkigute eta baliabide zoragarri honetan ezagutu ditzakegu. 

Batzuk gelan ezagutu baditugu ere, ikusiko duzuen bezala pila bat izan dira musikan papera inportante bat bete dutenak, baina tamalez urte askotan zehar isilduak izan dira; lan honi esker, ahazteari utziko diegu.